Πυρηνική Ιατρική και Σπινθηρογράφημα

Σίγουρα κάποιος έχει ακούσει τους όρους “σπινθηρογράφημα” ή “ θεραπεία με ραδιενεργό Ιώδιο”. Ωστόσο η Πυρηνική Ιατρική δεν είναι ευρέως γνωστή στην κοινότητα, κυρίως λόγω της μεγάλης εξειδίκευσής της.

Τι είναι λοιπόν η Πυρηνική Ιατρική;

Η Πυρηνική Ιατρική είναι μια ειδικότητα της Ιατρικής στην αιχμή της ιατρικής επιστήμης και της τεχνολογίας. Διαφέρει από τις υπόλοιπες ιατρικές ειδικότητες γιατί αξιοποιεί ραδιοφαρμακευτικές ουσίες. Αυτές οι ουσίες χορηγούνται στο ανθρώπινο σώμα με τη θεμιτή ενεργότητα και έχουν την ξεχωριστή ιδιότητα να συγκεντρώνονται εκλεκτικά στα σημεία υπό εξέταση ή θεραπεία. Όπως αναφέρει ο Δρ. Arturo Chiti, εκλεγμένος Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Πυρηνικής Ιατρικής (EANM), η Πυρηνική Ιατρική βοηθά να εφαρμόσουμε αυτό που ονομάζουμε εξατομικευμένη ιατρική, επειδή μπορούμε να απεικονίσουμε τον στόχο και να τον αντιμετωπίσουμε ανάλογα.

Είναι καινούργια ειδικότητα; Μπορώ να την εμπιστευτώ;

Η χρήση ραδιοφαρμάκων στο ανθρώπινο σώμα μελετάται από το 1927, όπου πραγματοποιήθηκε και η πρώτη σπινθηρογραφική μελέτη για την κυκλοφορία του αίματος στα άνω άκρα. ‘Έκτοτε εφαρμόζονται και εξελίσσονται παγκοσμίως τόσο οι ραδιοφαρμακευτικές ουσίες, όσο και τα αντίστοιχα απεικονιστικά συστήματα. Η Πυρηνική Ιατρική αριθμεί 40 χρόνια επίσημης παρουσίας στην Ελλάδα, ενώ το 1985 ιδρύθηκε ο επίσημος Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικής Ιατρικής, ο οποίος αντιπροσωπεύει την συγκεκριμένη ιατρική ειδικότητα με πάνω από 9000 πυρηνικούς ιατρούς από 41 χώρες. Όλες οι ραδιοφαρμακευτικές ουσίες και οι μέθοδοι απεικόνισης ή θεραπείας έχουν μελετηθεί με τα αυστηρότερα κριτήρια ασφάλειας και αποτελεσματικότητας και εφαρμόζονται σύμφωνα τις επίσημες οδηγίες των αρμόδιων οργάνων τόσο σε εθνικό όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Είναι ασφαλής μια εξέταση Πυρηνικής Ιατρικής;

Πολλοί εξεταζόμενοι που πρόκειται να υποβληθούν σε μια εξέταση Πυρηνικής Ιατρικής διερωτώνται για το αν και κατά πόσο ασφαλής για την υγεία τους είναι η έκθεση στην ακτινοβολία. Σε εξετάσεις της Πυρηνικής Ιατρικής όπως και της Ακτινολογίας, ο εξεταζόμενος υποβάλλεται σε μία μικρή έκθεση ακτινοβολίας, μόνο όταν το όφελος από τις ιατρικές πληροφορίες που θα προκύψουν είναι ιατρικά πολύτιμες και εξυπηρετούν την συνολική προάσπιση της υγείας του εξεταζόμενου. Στην περίπτωση ενός σπινθηρογραφήματος, η έκθεση στην ακτινοβολία είναι ελάχιστη, μικρότερη από εκείνη μιας αξονικής τομογραφίας.

Τι είναι το σπινθηρογράφημα;

Η ενέργεια που εκπέμπεται από τις χορηγούμενες ραδιοφαρμακευτικές ουσίες ανιχνεύεται από εξειδικευμένα συστήματα απεικόνισης, όπως είναι η γ- κάμερα. Με αυτόν τον τρόπο οπτικοποιείται η λειτουργικότητα του σώματος σε κυτταρικό επίπεδο και σχηματίζονται λειτουργικές δισδιάστατες και τρισδιάστατες εικόνες. Μελετώντας απεικονιστικά τη συμπεριφορά του ραδιοφαρμάκου στο σώμα κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο ιατρός μπορεί να αξιολογήσει σημαντικούς λειτουργικούς παράγοντες και κατ’επέκταση να εντοπίσει και να εκτιμήσει διάφορες παθολογικές καταστάσεις, όπως είναι η ισχαιμία, οι όγκοι ή οι λοιμώξεις, σε όλα τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος. Ανάλογα με το κλινικό ερώτημα, χρησιμοποιείται το κατάλληλο κατά περίπτωση ραδιοφάρμακο και απεικονιστικό πρωτόκολλο.

Ποιες εξετάσεις γίνονται – είδη και ενδείξεις σπινθηρογραφήματος:

Σπινθηρογράφημα Οστών: για τον έλεγχο δευτεροπαθών οστικών εντοπίσεων από νεοπλασία, καθώς και για την αξιολόγηση οστικών παθήσεων και παρανεοπλασματικών συνδρόμων.

Σπινθηρογράφημα Οστών 3 Φάσεων: για την αξιολόγηση άλγους ή φλεγμονής σε οστά και σε περιοχή αρθροπλαστικής, την εκτίμηση ανεξήγητου οστικού πόνου ή υποψίας οστικού τραυματισμού και την εκτίμηση μειωμένης οστικής αιμάτωσης ή οστεονέκρωσης.

Σπινθηρογράφημα Καρδιάς: για την εκτίμηση θεραπευτικού οφέλους πριν και μετά από αγγειοπλαστική ή αορτοστεφανιαία παράκαμψη, τον έλεγχο για στεφανιαία νόσο, την αξιολόγηση κινδύνου μετά από έμφραγμα μυοκαρδίου, την εκτίμηση κινδύνου από ενδεχόμενη χειρουργική επέμβαση, την αξιολόγηση ηλεκτροκαρδιογραφικών διαταραχών και τη διερεύνηση καρδιακής ανεπάρκειας.

Στατικό Σπινθηρογράφημα Νεφρών: για τον εντοπισμό παρεγχυματικών αλλοιώσεων ως αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενων λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος ή νεφροπάθειας, τον προσδιορισμό της σχετικής λειτουργικότητας κάθε νεφρού και την προεγχειρητική διερεύνηση και εκτίμηση θεραπευτικού ή χειρουργικού αποτελέσματος.

Δυναμικό Σπινθηρογράφημα Νεφρών (Νεφρόγραμμα): για την εκτίμηση της νεφρικής λειτουργικότητας, τη διερεύνηση αποφρακτικής ουροπάθειας και την εκτίμηση νεφρικής ανεπάρκειας ή άλλου νεφρικού νοσήματος.

Σπινθηρογράφημα Θυρεοειδή Αδένα: για τον έλεγχο θυρεοειδικών όζων, την αξιολόγηση του θυρεοειδικού ιστού σε υπερθυρεοειδισμό ή συγγενή υποθυρεοειδισμό και τον έλεγχο σε περιπτώσεις θυρεοειδικής νεοπλασίας.

Σπινθηρογράφημα Παραθυρεοειδών Αδένων: για τον εντοπισμό δυσλειτουργικών παραθυρεοειδών αδένων σε πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό.

Σπινθηρογράφημα Φρουρού Λεμφαδένα: για τον προεγχειρητικό εντοπισμό του επιχώριου φρουρού λεμφαδένα σε νεοπλασία μαστού ή μελανώματος.

Σπινθηρογράφημα Φλεγμονής (Ga-67): για τη διερεύνηση υποψίας φλεγμονής των οστών ή χαλάρωσης οστικού μοσχεύματος, τη διερεύνηση πυρετού αγνώστου αιτιολογίας και τη διερεύνηση υποψίας εντερικής, πνευμονικής, αγγειακής ή καρδιακής φλεγμονής.

Δρ. Καραμπινά Πηνελόπη Πυρηνικός Ιατρός Κοσμοιατρικής M.D., M.Sc.